Cette page n'est pas disponible en français - Vue en Néerlandais:
Colruyt is een Belgische supermarktketen, met als baseline ‘laagste prijzen’. Om hun producten in de rekken te krijgen, zijn 4000 logistiek medewerkers dag en nacht in de weer. Voor deze mensen is veiligheid een dagelijks aandachtspunt. Een gebrek aan veiligheid kan grote gevolgen hebben. Tegelijk hebben tijdsdruk, gebrek aan ervaring of teveel vertrouwen in ervaring een grote invloed op hoe veilig zij hun werk doen.
In 2017-2018 zette Colruyt het thema ‘veiligheid’ bovenaan de agenda. Met Kessels & Smit zorgden we ervoor dat elk logistiek team over dit thema in gesprek kon gaan.
Op een schaal van mama tot hielenlikker
Een teamdag is een bijzondere dag. Het is de enige dag in 2 jaar tijd dat de arbeiders elkaar in gewone kledij zien. We zagen de ene persoon aankomen in jeansbroek en sweater, terwijl de andere voor de gelegenheid zijn kostuum en hoed had aangetrokken. Het was duidelijk: deze mensen komen om gezellig met elkaar te praten en om plezier te maken. En dan willen wij het hebben over … veiligheid.
We voelden ons uitgedaagd om het thema veiligheid op een laagdrempelige en plezante manier aan te kaarten. Met filmpjes bijvoorbeeld.
- Een man kuist zijn dakgoot uit. Je ziet dat hij moe wordt. Aan het laatste stukje kan hij net niet. Moet hij nu echt zijn ladder opnieuw verzetten om dat laatste stukje te doen?
- Een vrouw zit in de auto. Haar baas belt, maar ze heeft geen carkit.
Deze filmpjes tonen dat veiligheid een persoonlijke keuze is, die je elke dag opnieuw maakt.
We nodigden mensen uit om persoonlijk ervaringen met elkaar te delen, wat zorgde voor diepgaande gesprekken.
“Ik heb nog niets gezien. Maar mijn collega vertelde over een ongeval dat hij had zien gebeuren. En dat hij daar nog steeds aan denkt. Dat heeft wel indruk op mij gemaakt.”
Ook spelvormen bleken zich uitstekend te lenen om het thema veiligheid aan te kaarten. In het stoelenspel probeerde de spelbegeleider op een vrije stoel te gaan zitten. De groep moest dit verhinderen door deze stoel eerder in te nemen. Eens de competitie boven kwam, zag je vanalles gebeuren: lopen, elkaar duwen. Een prachtig moment om de link te maken met werken onder tijdsdruk. Want op zo’n momenten is het moeilijker om een veilige keuze te maken.
“Ik heb altijd gedacht dat een veiligheidsbeleid er was om mij het moeilijk te maken. Nu snap ik dat het er is om mij de juiste keuze te laten maken.”
Je hebt elkaar nodig om die veilige keuze te kunnen maken. Je moet je collega’s kunnen en durven aanspreken op onveilig gedrag. We merkten dat er heel uiteenlopende visies bestonden, op een schaal van “Ik ben de mama van iedereen, dus ik moet dat zeggen” tot “Ik wil de hielenlikker van de chef niet zijn.” Opnieuw boeiend materiaal voor gesprek.
Samen met een acteur oefenden we in aanspreekgedrag. De acteur deed allerlei dingen verkeerd. Wat is een goede manier om hem hier op aan te spreken?
Veiligheid op alle niveaus
“Het ergste wat mij als chef kan overkomen, is dat ik bij jullie partner moet aanbellen om te zeggen dat er iets gebeurd is.”
Deze teamdag stond niet op zichzelf. Het was pas een derde fase in een groter project. Om een cultuur van veiligheid te installeren, moet je iedereen mee hebben, van directeur tot magazijnier. Daarom werkten we op 3 niveaus.
- Met de directeur logistiek en alle afdelingshoofden werkten we een beleid uit met 9 principes. Wat verstaan zij onder veiligheid? Welk beleid willen zij voeren? Preventief of reactief? Beschuldigend of waarderend? Is veiligheid een attitude of een eigenschap van de omgeving? Uiteraard is het nooit of-of, maar het is wel belangrijk om een focus te kiezen. En wat vraagt dit van een afdelingshoofd?
- Daarna gingen we aan de slag met de dienstchefs. We brachten hen in gesprek met hun afdelingshoofd. We onderzochten wat zij als dienstchef belangrijk vinden en wat ze nodig hebben om maximaal in te zetten op veiligheid binnen hun team.
- In een derde fase gingen we aan de slag met de logistieke medewerkers. Voor elk team organiseerden we een teamdag, die het ontspannende aan het inhoudelijke koppelt. Zo begeleidden we 109 teams in 2 jaar tijd.
Als je mij vraagt waar de kritieke succesfactor in het hele verhaal ligt, dan antwoord ik zonder twijfelen “bij de dienstchef”.
In één team ging het er heel rumoerig aan toe. Tot de dienstchef tussenbeide kwam. “Mannen, zo gaat dat niet. Het ergste wat mij als chef kan overkomen, is dat ik bij jullie partner moet aanbellen om te zeggen dat er iets gebeurd is. Als we vandaag zo blijven verder doen, dan gaat mij dat binnenkort overkomen.”
Teams waar de dienstchef actief mee deed, kwamen tot een diepgaandere uitwisseling.
Tot 30% minder veiligheidsincidenten
Dit traject leidde tot een participatief veiligheidsbeleid waar elke werknemer zich eigenaar van voelt. Alle directieleden ondertekenden een veiligheidscharter, waar ze zich engageren om het veiligheidsbeleid uit te dragen vanuit een preventieve en activerende mindset.
De impact van het hele traject laat zich meten in harde cijfers.
- Daling van incidenten: Sinds de start van het traject kent het aantal veiligheidsincidenten een dalende trend. Er werden, afhankelijk van de afdeling, 10 tot 30% minder veiligheidsincidenten geregistreerd.
- Thema veiligheid frequenter op de agenda: Na een analyse van agenda’s en verslagen, blijkt dat het thema veiligheid vaker wordt besproken.
- Meer aanspreekgedrag: Meer medewerkers spreken hun collega’s aan op veiligheid. Meer nog, medewerkers spreken ook hun chef aan op onveilig gedrag.
- Breder gedragen reconstructie: Elk ongeval wordt gereconstrueerd. Bij de reconstructie zijn alle betrokken partijen aanwezig, tot en met het afdelingshoofd. Dit is een toename in het aantal reconstructies en het aantal aanwezigen.
Hieruit blijkt duidelijk dat het installeren van een veiligheidscultuur een noodzakelijke aanvulling is op procedures en voorschriften. Vooral het inzicht dat je zélf de keuze maakt om veilig of onveilig gedrag te stellen, heeft voor veel medewerkers het eigenaarschap verhoogd.