Critical Incidents Methode

Bij het ontwerpen van een leertraject is het altijd de kunst om zicht te krijgen op wat mensen in hun werk nodig hebben aan kennis en vaardigheden om dat werk goed te doen. Dat begint bij het verhelderen van de aard en inhoud van het werk: wat doen beroepsbeoefenaren? Je kunt hiervoor alle taken in kaart brengen, maar dat heeft als nadeel dat dit een enorme lijst oplevert waarbij de essentie uit het oog kan verdwijnen. Niet alle aspecten van het werk zijn immers even cruciaal. En bovendien ook niet altijd te vatten in een feitelijke omschrijving van de werkzaamheden: soms gaat het niet zozeer om wat iemand doet, maar hoe diegene het aanpakt. De critical incidents-methode werkt daarom net even anders en is daarmee een heel effectieve tool om het werk in beeld te brengen – liefst met beroepsbeoefenaren samen.

Wat is het?

De critical incidents-methode is een manier om werksituaties in kaart te brengen die kenmerkend zijn voor een beroep, functie of rol. Je kunt deze methode inzetten om informatie te verzamelen over de situaties die er echt toe doen in een vak, en wat dat betekent voor het gedrag en de bekwaamheden van mensen die dat vak uitoefenen.

Het woord critical kan voor verwarring zorgen: het betekent hier ‘onderscheidend’ of kenmerkend. Het gaat dus niet om situaties die kritiek (critical) zijn in de zin van gevaarlijk of risicovol. De centrale vraag is: wat zijn situaties die kenmerkend zijn? Waarin onderscheidt de uitstekende beroepsbeoefenaar zich van de matige? Waarmee maakt deze verschil? Wanneer moet hij of zij er staan? Wat zijn, met andere woorden, bepalende situaties voor dit vak? In plaats van de soms verwarrende term critical incident gebruiken we ook vaak de term kritische, of kenmerkende, beroepssituatie.