Goede vragen leren stellen bij intervisie

Door: Litty van der Wal

#Inspiratie  

Welke werkvorm je ook toepast bij intervisie: vragen zijn het sleutelingrediënt. Zeker in het begin kunnen mensen het nog best ingewikkeld vinden om goede vragen te stellen. Ze vragen bijvoorbeeld veel uit over de inhoud van de casus en minder over de persoon die de casus inbrengt. Of de vragen zijn onbedoeld gesloten of zelfs suggestief: ‘heb je al geprobeerd het uit te leggen aan je collega?’

Goede vragen stellen is iets dat een groep kan leren. In mijn ervaring zijn mensen daar vaak heel gemotiveerd voor. Ook omdat het gaat om een vaardigheid die in veel andere situaties helpend kan zijn. Daarom investeer ik bij het begeleiden van intervisie ook in het leren stellen van goede vragen. Bijvoorbeeld door wat uit te leggen over het verschil tussen open en gesloten vragen. Of door te werken met intervisiemethodieken die ruimte laten voor het puzzelen op vragen.

De vragenronde

Een van mijn favoriete werkvormen in dit verband is de vragenronde. Een soort verkorte versie van de vijfstappenmethode. Deze werkt als volgt:

1. De casus-inbrenger deelt zijn of haar casus.
2. De rest van de deelnemers schrijft alle vragen die in ze opkomen op, op losse post-its.
3. Ze leggen deze briefjes aan de casus-inbrenger voor.
4. De casus-inbrenger ordent de vragen in drie categorieën: 1) 'Deze vraag zet niets in beweging', 2) 'Hmm, de vraag blijft wel een beetje hangen' en 3) 'Deze vraag resoneert'. Hij licht zijn keuzes niet toe.
5. De casus-inbrenger beantwoordt vervolgens alleen die vragen uit de laatste categorie: de rake vragen.

Welke vragen werken?

Werken met de vragenronde heeft een paar mooie effecten. Om te beginnen blijft de regie echt bij de casus-inbrenger. Hij of zij bepaalt zelf waar het gesprek over gaat en krijgt de vrijheid om te bepalen welke vragen helpend zijn en dus aan bod komen en welke vragen niet. Het geeft veel denktijd.

De vragenronde heeft ook effect op de rest van de deelnemers. Doordat de inbrenger aangeeft welke vragen voor diegene raak zijn en welke minder, leren de anderen iets over welk soort vragen voor de casus-inbrenger helpend zijn. Waar zit de crux bij deze casus?

En als derde, misschien wel meest interessante effect, zie ik dat de werkvorm mensen uitdaagt om wat te spelen met vragen… Mensen leren om niet te veel te hechten aan hun eigen vraag. Het gaat er niet om of jouw vraag de beste is, maar om of we als groep door onze vragen de casus-inbrenger kunnen helpen. Door een andere invalshoek te belichten. Of een aanname uit te dagen. Bij de vragenbrainstorm doen mensen echt hun best om verschillende soorten vragen te bedenken.

Een effectieve vraag levert heel vaak even stilte op in plaats van direct een antwoord. En welke vraag dat doet, dat weet je nooit van tevoren, maar hij zit er altijd tussen….

Meer lezen over intervisie?

Download hier ons intervisiewerkboek met tips, achtergronden en methodieken om hier zelf mee aan de slag te gaan.