In de sport is visualisatie een veel gebruikt ‘instrument’ om effectief te trainen en voorbereiden op een wedstrijd. Of het nu basketball, zwemmen of schaatsen is; veel succesvolle sporters gebruiken het inbeelden van situaties of handelingen naast het fysieke trainen. Doordat je hersenen geen onderscheid kunnen maken tussen ‘echte’ of ‘ingebeelde’ situaties werkt het voorstellen van een handeling hetzelfde als het uitvoeren ervan. Hier vind je een prachtig voorbeeld van hoe Erben Wennemars dat doet.
Gebruik maken van al je zintuigen om een situatie in gedachten te creëren – dat is de kern van visualisatie. Je levendig voorstellen dat je die penalty scoort als voetballer, of dat je helemaal zo overkomt als jij wilt tijdens een sollicitatiegesprek; allemaal voorbeelden van visualisatie die je helpen groeien en ontwikkelen.
Cognitief effect
Deze groei kan zowel op cognitief als op het gebied van motivatie plaatsvinden. Cognitieve functies van visualisatie zijn bijvoorbeeld het ontwikkelen van motorische vaardigheden. Door jezelf die penalty te zien nemen, krijg je zicht op welke beweging je nu precies maakt met je been en kun je die motoriek aanscherpen. Daarnaast biedt visualisatie de mogelijkheid om je cognitief goed voor te bereiden op een situatie. Je kunt tijdens het inbeelden immers verschillende uitkomsten en gebeurtenissen oefenen. Door je een tenniswedstrijd voor te stellen waarin je verschillende ballen effectief terug slaat, ben je voorbereid op verschillende opties en kun je hier tijdens een echte wedstrijd sneller op inspelen.
Motiverende werking
Natuurlijk heeft visualisatie ook effect op je gemoedstoestand, je voelt je beter en zekerder wanneer je op dat spannende sollicitatiegesprek al vier keer de situatie helemaal in de hand had. Het indenken van zo’n zeer motiverende uitkomst zorgt ervoor dat je met een goed gevoel de echte ervaring in gaat. Je kan hierdoor niet alleen ervaren dat je vooruitgaat in een lastige situatie, je ervaart ook dat je ermee om kunt gaan. Daarnaast zorgt het inbeelden van een situatie er ook voor dat wanneer deze zich echt voordoet, die situatie veel minder nieuw aanvoelt. Dit kan je spanning of stress voor die situatie verlagen.
Leren visualiseren
Het zo levendig inbeelden van een situatie dat hij je op cognitief en/of motivatie niveau helpt, dat is lastig. Gelukkig is visualiseren an sich een vaardigheid die je kunt leren door veel te oefenen. Wil je visualisatie skills opbouwen of ontwikkelen? Hieronder een manier om gericht te oefenen.
- Zoek een rustige plek op waar je niet gestoord wordt en neem de tijd om ontspannen te gaan zitten.
- Oefen met het visualiseren van een grote gekleurde cirkel. Hij begint groot en neemt je hele gezichtveld in, vervolgens wordt hij steeds kleiner en krimpt tot een kleine punt om vervolgens te verdwijnen. Oefen dit verschillende keren, in verschillende kleuren.
- Stel je een eenvoudig drie-dimensionaal glas voor. Vul het glas met een gekleurde vloeistof, compleet met een rietje en drijvende ijsblokjes. Creëer een beschrijvend onderschrift voor onder je afbeelding
- Visualiseer verschillende gedetailleerde situaties en beelden. Stop er ook sport of werksituaties tussen; een zwembad, een groot stadion, je werkplek, het kantoor van een belangrijke klant. Oefen met het visualiseren van mensen in elk van deze situaties.
- Plaats jezelf in een setting naar keuze. Begin met het beeld dat jij naar anderen aan het kijken bent die een, voor jou relevante, taak of activiteit uitvoeren. Plaats vervolgens jezelf tussen deze mensen in het beeld, visualiseer dat je de taak in het beeld succesvol uitvoert. Verander vervolgens van setting en herhaal dit proces.
- Eindig de sessie door weer rustig te ademen, open je ogen en neem de tijd om je weer aan te passen aan de omgeving.
Verder lezen?
- Evans, L., Jones, L. & Mullen, R. (2004). An imagery intervention during the competitive season with an elite rugby union player. The Sport Psychologist, 18, 252-271.
- Fisher, A. C. (1986). Imagery from a sport psychology perspective.
- Knudstup, M., Segrest, S. & Hurley, A. E. (2003). The use of mental imagery in the simulated employment interview situation. Journal of Managerial Psychology, 18, 573-591.
- Martin, K. A., Moritz, S. E. & Hall, C. R. (1999). Imagery use in sport: A literature review and applied model. The Sport Psychologist, 13, 245-268.
- Vealey, R. S. & Greenleaf, C. A. (2001). Seeing is believing: Understanding and using imagery in sport. Applied Sport psychology: Personal growth to peak performance, 247-272.